Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012


ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, στο πλαίσιο του προγράμματος "Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση", πραγματοποιεί επιμορφωτική ημερίδα-σεμινάριο για εκπαιδευτικούς των Δημοτικών Σχολείων με Ε.Α.Ε.Π. και των διευθυντριών/διευθυντών τους.
Η ημερίδα αφορά το νομό Αιτωλ/νίας, θα συμμετέχουν οι διευθύντριες/διευθυντές και ένας εκπαιδευτικός (ο "σύνδεσμος φιλαναγνωσίας") από κάθε σχολείο Ε.Α.Ε.Π., θα είναι 6ωρης διάρκειας και θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 24 Οκτωβρίου στην αίθουσα εκδηλώσεων του 16ου Δημοτικού Σχολείου Αγρινίου.
Την ενημέρωση για το Πρόγραμμα Φιλαναγνωσίας θα κάνει για λογαριασμό του Ε.ΚΕ.ΒΙ. ο κ. Κώστας Κατσουλάρης. Τη θεωρητική εισήγηση θα κάνει η κ. Χρυσούλα Τσιφλίδου, ενώ τα δύο βιωματικά εργαστήρια θα εμψυχώσουν οι κυρίες Χρυσούλα Τσιφλίδου και Δήμητρα Χαντζάκου. 



Είπαν για τη Φιλαναγνωσία…

  Ο όρος «φιλαναγνωσία» αποτελεί μια ιδιαίτερη και εύστοχη γλωσσική επιλογή που προσδιορίζει -όχι τόσο αυστηρά και καταληκτικά, γιατί πρόκειται για νεότροπο όρο- ένα ευρύ πεδίο σημασιών, δράσεων και αξιών που συνδέονται με τις πολυεπίπεδες σχέσεις παιδιού και βιβλίου, με πολύ μικρή βιβλιογραφία. Με μια πρώτη ματιά φαίνεται ότι ο όρος αυτός ταυτίζεται με τον περιφραστικό γαλλικό όρο aimer lire (αγάπη για ανάγνωση), ενώ μοιάζει να διαφοροποιείται από τους αντίστοιχους αλλόγλωσσους όρους, Literacy, Literatie. Αυτό είναι φυσιολογικό, γιατί ο φιλαναγνωστικός πολιτισμός στην Ελλάδα είναι ακόμη χωρίς παράδοση (δείτε πόσο οι υπολειτουργούν οι Βιβλιοθήκες) και κυρίως γιατί οι παραπάνω όροι έχουν ήδη αποδοθεί στα ελληνικά με τη λέξη γραμματισμός ή και εγγραμματισμός και έχουν συνδεθεί κυρίως με νοήματα και σημασίες αλλά και αντίστοιχες λογικές και πρακτικές που αφορούν τις πολύπλοκες και σύνθετες διαδικασίες της κατάκτησης του λόγου από το παιδί
Ανδρέας Καρακίτσιος, Καθηγητής Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Α.Π.Θ.




  Η λογοτεχνία μέσα από τη μυθοπλασία προβάλλει, θίγει, σχολιάζει φαινόμενα, καταστάσεις, ζητήματα, προβλήματα που αφορούν κοινωνικά σύνολα αλλά και τον κάθε αναγνώστη χωριστά. Συνιστά μια μορφή διαμεσολάβησης ανάμεσα στο μικρό μαθητή και στον ιστορικοκοινωνικό του χώρο. Ο μαθητής εμπλέκεται στη διαδικασία της ανάγνωσης, εφόσον αναγνωρίζει στο λογοτεχνικό κείμενο ιδέες, θέματα ή γεγονότα που έχει ο ίδιος βιώσει ή τον έχουν απασχολήσει. Το κείμενο, το βιβλίο, γενικότερα, πρέπει να προκαλέσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη-μαθητή, ώστε αυτός να ανοίξει ένα διάλογο μαζί του, να αναρωτηθεί για τα πρόσωπα ή τα δρώμενα της αφήγησης. Να σκεφτεί, όπως θα έλεγε ο Poulet, «τις σκέψεις ενός άλλου. Να ανταλλάξει την υποκειμενικότητά του μ’ εκείνη ενός άλλου».
 Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου,  Καθηγήτρια Νεοελληνικής  Φιλολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Ε.Κ.Π.Α
 

    Οι άνθρωποι επικοινωνούν μεταξύ τους με πολλούς τρόπους. Επικοινωνώ, σημαίνει πως μοιράζομαι με άλλους ή στέλνω σε κάποιον ή λαμβάνω από έναν τρίτο κάποιο μήνυμα, ένα συναίσθημα, μια πληροφορία. Ανταλλάσσω απόψεις και ιδέες, επηρεάζω ή επηρεάζομαι.
Οι άνθρωποι, λοιπόν, επικοινωνούν μεταξύ τους με πολλούς τρόπους:
Με χειρονομίες – κ΄ η μητέρα σιμά του εθρηνούσε,
 με λαχτάρα χτυπώντας τα στήθια (Γ. Ζαλοκώστας).
Με εκφράσεις του προσώπου – Κ’ η Παναγία χαίρεται,
 η Παναγία χαμογελά. (Ο. Ελύτης).
Με εκφράσεις των ματιών – έχουν τα μάτια της, όπου γελούνε,
 το χρώμα πούναι στον ουρανό (Δ. Σολωμός).
Με κινήσεις όλου του σώματος –Κι ανάμεσό τους αρχινάε,
 Ξεχωρισμένη από τις άλλες,
 Τρικυμισμένο ένα χορό,
 Λυγιέται, σέρνεται, πετάει
 Κορίτσι δεκαχτώ χρονώ
 … και του χορού βασίλισσα είναι (Κ. Παλαμάς)
Με ήχους – Πηδάμε στις βάρκες,
 λύνουμε τα σκοινιά
 και τραγουδάμε τη θάλασσα (Γ. Ρίτσος)
Με εικόνες- Πού νάσαι, για να δεις πως εμεγάλωσε
 τ΄ αγιόκλημα μας μέσα στην αυλή μας (Ρ. Μπούμη – Παππά)
Και με λόγια,
λόγια γραμμένα – Σου γράφω τη λύπη μου σ΄ αυτό το χαρτί
 τόσο αλαφριά που να στη φέρει ο άνεμος (Ν. Βρεττάκος)
λόγια προφορικά - Τζεμιλέ,
 σε τραγουδήσαμε δίπλα στη θάλασσα,
 και σε γυρέψαμε, και σε φωνάξαμε,
 και δεν ήρθες. (Ν. Καρύδης)
Οι άνθρωποι, λοιπόν, επικοινωνούν με πολλούς τρόπους. Αλλά, σίγουρα, ο κυριότερος και ο πιο άμεσος τρόπος επικοινωνίας ήταν και είναι και –ας ελπίσουμε πως θα είναι– ο λόγος. Ο γραπτός και ο προφορικός λόγος. Ανάμεσα στις δύο αυτές μορφές επικοινωνίας μέσω του λόγου, η πιο σημαντική, ίσως και ουσιαστική διαφορά τους είναι ότι ο μεν προφορικός λόγος υπάρχει για μια στιγμή, για λίγα λεπτά, ενώ ο γραπτός παραμένει για πάντα.
«Τα λόγια φεύγουν, τα γραπτά μένουν» λέει ο λαός μας. Κι αυτό σημαίνει πως σε ό,τι έχει κάποια στιγμή γραφτεί μπορεί να ξαναγυρίσουμε, να το διαβάσουμε και πάλι και να το κατανοήσουμε καλύτερα. Ο προφορικός λόγος είναι πιο άμεσος. Ο γραπτός περισσότερο διαχρονικός.
Ο γραπτός λόγος κάνει τον άνθρωπο αθάνατο. Από την εποχή εκείνη όπου κάποιοι πρωτόγονοι άνθρωποι πήραν να χαράζουν σχήματα σε πέτρες, μέχρι τις μέρες μας όπου ότι γράφουμε πάνω στο χαρτί ή το βλέπουμε να σχηματίζεται στην οθόνη του υπολογιστή μας μπορεί αμέσως να μεταδοθεί σε χιλιάδες και εκατομμύρια άλλους συνανθρώπους μας, έχει περάσει πολύς μα πάρα πολύς καιρός.
Αλφαβήτες έχουν αντικαταστήσει τα σχήματα και νέες τεχνικές βοηθούν όχι μόνο στην άνετη και εύκολη καταγραφή των γνώσεων και των ιδεών, αλλά και στην άμεση αναμετάδοσή τους.
Ο γραπτός λόγος ακόμα και σήμερα, την εποχή της εικόνας, όπως λέγουν, εξακολουθεί να παραμένει ο πρώτος και ο ουσιαστικότερος τρόπος επικοινωνίας.

Μάνος Κοντολέων, Συγγραφέας, κριτικός